Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Phan Bá Quỳnh – Trung tâm Chấn thương chỉnh hình – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Hiện nay, tình trạng vẹo cột sống ở trẻ em đang ngày càng tăng lên, ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển cơ thể, chiều cao của trẻ em và còn có thể để lại những biến chứng lâu dài như biến dạng khung ngực, khung chậu, ảnh hưởng tim, phổi.
1. Tổng quan bệnh vẹo cột sống
Vẹo cột sống là một dị tật ở cột sống phổ biến và nguy hiểm hiện nay vì nó để lại nhiều biến chứng gây ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh nó. Cụ thể hơn, vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên phải hoặc trái của xương sống thẳng.
2. Nguyên nhân bệnh vẹo cột sống
Vẹo cột sống thường do bẩm sinh. Vẹo cột sống bẩm sinh do các nguyên nhân sau:
2.1. Di truyền
Khi bố hoặc mẹ bị vẹo cột sống bẩm sinh thì con sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
2.2. Các yếu tố trong lúc mang thai
Do bào thai phát triển quá nhanh và không thích ứng kịp với cơ thể của mẹ khiến bào thai bị chèn ép làm cho xương sống bị cong vẹo. Hoặc người mẹ khi tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại, sử dụng thuốc, ăn uống thực phẩm gây dị tật thai nhi.
Trong suốt quá trình mang thai, ngôi thai không dịch chuyển hoặc bào thai bị tác động mạnh cũng là nguyên nhân gây vẹo cột sống.
Lúc sinh, cổ tử cung của mẹ quá hẹp làm chèn ép cột sống của đứa bé.
2.3. Những nguyên nhân khác
Cấu tạo xương sống bất thường bẩm sinh.
Cấu tạo não và tủy sống bất thường.
2.4. Đối với trẻ em
Do tư thế ngồi học không đúng, ngồi lệch sang một bên hoặc mang cặp nặng khi đi học, bàn ghế có kích thước không phù hợp cũng là những lý do của vẹo cột sống ở trẻ em.
3. Triệu chứng bệnh vẹo cột sống
Những triệu chứng lâm sàng có thể nhận viết được đối với bệnh vẹo cột sống như sau:
Quan sát phần bả vai: Hai bên bả vai có sự chênh lệch rõ rệt: độ lệch vẹo của xương sống và đoạn vẹo nghiêng về bên nào thì bả vai bên đó sẽ thấp hơn.
Quan sát phần hông: Có sự chênh lệch bên thấp bên cao, thấy những lằn xương sườn hằn ra ngoài da ở một bên.
Quan sát tổng thể lưng từ phía sau: Vẹo cột sống thắt lưng khiến cột sống không theo đường thẳng mà có những đoạn cong bất thường, các đốt sống gồ cao lê, xoáy vặn nhiều kiểu, hai đường hõm vào bên của eo cũng có thể khác nhau.
Cơ thể mất cân đối: Nếu lệch vẹo xương sườn nặng thì cơ thể bị nghiêng hẳn về một bên.
Vẹo cột sống cổ có thể làm cố bị kéo lệch về một bên.
4. Đối tượng nguy cơ bệnh vẹo cột sống
Những yếu tố nguy cơ của bệnh vẹo cột sống là:
Tiền sử gia đình có người bị vẹo cột sống.
Người có tư thế ngồi, đi đứng sai.
Ăn uống thiếu dinh dưỡng.
Tập thể dục sai cách cũng góp phần gây nên bệnh vẹo cột sống.
5. Phòng ngừa bệnh vẹo cột sống
Để phòng ngừa vẹo cột sống ngay từ lúc còn trẻ, cần thực hiện những thói quen sau trong cuộc sống;
Ngồi học ngay ngắn, đúng tư thể: Ngồi thẳng lưng, hai bàn chân đặt xuống sàn, hai khuỷu tay đặt thoải mái trên mặt bàn, không rụt cổ, không để vở chéo 25 độ khi viết.
Bàn ghế học tập phải phù hợp với chiều cao.
Không cho trẻ mang cặp quá nặng.
6. Các biện pháp chẩn đoán bệnh vẹo cột sống
Để chẩn đoán chính xác vẹo cột sống, cần thực hiện các phương pháp sau:
Khám lâm sàng: Xác định mức độ vẹo, độ mềm dẻo của cột sống và các triệu chứng của vẹo cột sống.
Cận lâm sàng:
Chụp X quang để đánh giá các đốt sống và cột sống. Trong vẹo cột sống, cần chụp X –quang toàn cột sống, thậm chí toàn bộ hệ xương để đánh giá tính cân đối của hệ thuống cột sống và xương khớp.
Chụp cộng hưởng từ để đánh giá các mô mềm như đĩa đệm, tủy sống, thần kinh.
Chụp cắt lớp vi tính cho hình ảnh xương và cấu trúc bên trong cột sống một cách rõ ràng.
Diện chẩn kiểm tra sự dẫn truyền của các dây thần kinh và tủy sống.
Để chẩn đoán vẹo cột sống, chỉ cần dfng X-quang quy ước là đủ. Tuy nhiên, trong khi hỏi bệnh và thăm khám, các bác sĩ nghi ngờ vẹo cột sống có nguyên nhân do bẩm sinh, do chấn thương…cần làm thêm một số thăm dò cận lâm sàng, phục hồi chức năng khác để tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra biện pháp điều trị thích hợp.
7. Các biện pháp điều trị bệnh vẹo cột sống
Vẹo cột sống là một bệnh lý phức tạp, điều trị lâu dài và được chỉ định bời các bác sĩ chuyên khoa về cột sống. Phương pháp điều trị phụ thuốc vào lứa tuổi, độ vẹo, mức độ tiến triển của bệnh, ảnh hưởng của bệnh đến cơ quan khác…Các phương pháp chủ yếu gồm:
Trị liệu thần kinh cột sống: Phương pháp này sử dụng tay để tạo ra lực chính xác tác động vào cấu trúc xương khớp sai lệch và nắn chỉnh lại. Sau đó, kết hợp vật lý trị liệu để làm mềm mô cơ vùng cột sống. Có thể kết hợp với việc đeo đai cố định nếu góc Cobb trên 25 độ hoặc bệnh nhân đang ở độ tuổi phát triển xương
Phẫu thuật: Được chỉ định khi mức độ vẹo cột sống của bệnh nhân quá nặng, tiến triển của bệnh nhanh, hoặc ảnh hưởng đến chức năng hô hấp..,
Ngoài ra, bệnh nhân cần phải luyện tập các bài tập vẹo cột sống mỗi ngày để rèn luyện cân bằng, sức mạnh cơ bắp để hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.
Vẹo cột sống không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, xương khớp mà còn khiến người bệnh mất tự tin, ngại giao tiếp. Tuy nhiên, đếm nay vẫn chưa có phương pháp nào điều trị dứt điểm căn bệnh này. Các biện pháp trên là những biện pháp điều trị tốt nhất, giảm thiểu các biến chứng cho người bệnh. Các nhà nghiên cứu đang cố gắng tìm nguyên nhân của từng loại vẹo cột sống, để giúp điều trị tốt hơn hoặc có thể chữa khỏi bệnh.
Theo Vinmec
